ΤΙ ΚΟΙΝΟ ΕΧΟΥΝ ΤΟ ΣΕΞ ΤΖΙΑΙ ΤΟ ΜΑΓΕΙΡΕΜΑ: ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΤΙ ΚΟΙΝΟ ΕΧΟΥΝ ΤΟ ΣΕΞ ΤΖΙΑΙ ΤΟ ΜΑΓΕΙΡΕΜΑ;
ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ
Ο καπιταλισμός χαρακτηρίζεται που θκυο κεντρικές κοινωνικές διαδικασίες: την παραγωγή προϊόντων τζιαι την παραγωγή εργατικού δυναμικού, (το οποίο παράγει τα προϊόντα). Η ανθρώπινη εργασία, οι εργάτες τζιαι οι εργάτριες απαραίτητες για την παραγωγή δηλαδή, εν εμφανίζουνται ξαφνικά μιαν όμορφη μέρα στην πόρτα του εργοστασίου ή του γραφείου. Γεννιούνται, μεγαλώνουν, τζιαι προετοιμάζουνται για τον κόσμο της εργασίας βήμα-βήμα. Το να πουλά κάποια την εργατική της δύναμη (δηλαδή τη δυνατότητά της για εργασία) στο κεφάλαιο έννεν κάποιου είδους νομοτελειακή ή φυσική ιδιότητα των ανθρώπων. Για να μπορέσει κάποιος να εργαστεί παραγωγικά, υπάρχει ένα σύνολο αναγκών που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Που τες απαραίτητες γνώσεις που χρειάζεται η κάθε δουλειά ως τη διατροφή, που το ξεφάντωμα του σαββάτου ως το λιώσιμο στο netflix, η διαδικασία που αναπαράγει την εργάτρια τζιαι την εργατική της δύναμη (ξανά, τη δυνατότητά της για εργασία), ονομάζεται κοινωνική αναπαραγωγή: άρα το σύνολο των πρακτικών μιας εργάτριας το οποίο της επιτρέπει να διατηρεί ένα επίπεδο σωματικής τζιαι ψυχικής υγείας έτσι ώστε να εργάζεται. Δαμέ εν τζιαι το ζουμί: ένεν η αναπαραγωγή της απλά σαν άνθρωπος, εν η αναπαραγωγή της σαν εργατική δύναμη.
Η κοινωνική αναπαραγωγή συμβαίνει έξω που τον χώρο τζιαι χρόνο της εργασίας, το οποίο σημαίνει ότι πρώτον, ιστορικά διαχωρίζεται που την παραγωγή τζιαι συσσώρευση κεφαλαίου (όπως εννά δούμε πιο κάτω), αλλά τζιαι δεύτερον, ότι τα αφεντικά εν έχουν κάποιον έλεγχο στο πως οι εργάτες χρησιμοποιούν τους πόρους τζιαι τον χρόνο τους. Επιτρέπει πειραματισμούς, νέους τρόπους οργάνωσης, συλλογικής ύπαρξης τζιαι κατανόησης του κόσμου. Μιλώντας για την κοινωνική αναπαραγωγή μπορούμε να καταλάβουμε διάφορα για τον σύνθετο κόσμο που ζούμε. Μπορούμε να αναλύσουμε, για παράδειγμα, πως συγκεκριμένες πρακτικές της καθημερινότητάς μας, που θεωρούνται «φυσικές», υπάρχουν με σκοπό τη διατήρηση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Οι κοινωνίες ιστορικά εδημιουργούσαν διάφορες αντιλήψεις γύρω που το τι εν φυσικό, προβάλλοντας τες ιδεολογίες τους πάνω στη φύση, κάτι που μπορούμε να δούμε τζιαι στη θεωρία του Δαρβίνου, που επρόβαλε τες αστικές κοινωνικές σχέσεις πάνω στο ζωϊκό βασίλειο. Η δραστηριότητα του ανθρώπου εδημιούργησε στην ουσία νέες φύσεις τζιαι νέες ανθρώπινες φύσεις – ο σκοπός μας εν να αναδείξουμε τες (υποτίθεται) φυσικές συνήθειες, πρακτικές τζιαι ρόλους σαν πτυχές του καπιταλισμού τζιαι του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.
Τα φεμινιστικά κινήματα της δεκαετίας του ‘70 εστίασαν στην οικιακή εργασία τζιαι ιδιαίτερα στο γεγονός ότι ήταν απλήρωτη. Όπως είπαμε, η κοινωνική αναπαραγωγή συμβαίνει εκτός των χώρων εργασίας, τζιαι ένα μεγάλο κομμάτι της συμβαίνει στον χώρο του σπιτιού, όπου ουσιαστικά γίνεται αόρατη. Οι φεμινίστριες της εποχής αναρωτήθηκαν: αν το εργατικό δυναμικό παράγει τον πλούτο στα εργοστάσια, ποιες παράγουν το εργατικό δυναμικό; Ο παραδοσιακός ρόλος του άντρα-μισθωτού-εργάτη εστηρίζετουν στον παραδοσιακό ρόλο της γυναίκας-απλήρωτης-νοικοκυράς. Για να μπορεί ο άντρας να παέννει δουλειά κάθε πρωί, έπρεπε η γυναίκα του να του πλυνίσκει τα ρούχα, να του μαϊρέφκει, να τον συντηρεί ουσιαστικά, σαν παραγωγική μονάδα. Έτο τι κοινό έχουν το μαγείρεμα τζιαι το σεξ: εν τζιαι τα θκυο απαραίτητα συστατικά ενός ισορροπημένου εργάτη που εν θαν πεινασμένος ή σπαρκωμένος (λέμεν τώρα) σε βαθμό που εν μπορεί να δουλέψει. Οι φεμινίστριες του δεύτερου κύματος αναγνώρισαν τζιαι υπογράμμισαν το γεγονός ότι ο καπιταλισμός εξαρτάται που την παραγωγή τζιαι αναπαραγωγή (βιολογική αλλά τζιαι κοινωνική) της εργατικής δύναμης. Αναγνώρισαν τον ρόλο των γυναικών τζιαι άρα τον αγώνα των γυναικών, μιλώντας για τη λειτουργία των νοικοκυριών της εργατικής τάξης ως τον κεντρικό πυλώνα αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης. Πέρα όμως που την ανάλυση της καθημερινής αναπαραγωγής, των διάφορων δουλειών τζιαι της γυναικείας εμπειρίας, υπήρξε τζιαι η σημαντική διαπίστωση ότι μαζί με τους εργάτες αναπαράγονται οι δομές τζιαι οι προϋποθέσεις απαραίτητες για τη διαιώνιση του ίδιου του κεφαλαίου, δηλαδή η κοινωνική αναπαραγωγή του καπιταλισμού σαν σύνολο, που τον μεμονωμένο εργάτη ως την ηθική της εργασίας.
Ο καπιταλισμός εννοείται εν εδημιούργησε την πατριαρχία απλά για να πλυνίσκουν οι γυναίκες επειδή εν ο «φυσικός» τους ρόλος – εκατάφερε να ευθυγραμμίσει προηγούμενες μορφές εξουσίας με τες δικές του ανάγκες. Όπως είπε τζιαι ο Μαρκ Φίσερ, ο καπιταλισμός μετατρέπεται σε μια «πλαστική οντότητα, ικανή να μεταβολίζει και να απορροφά οτιδήποτε έρχεται σε επαφή με αυτήν». Επομένως τα αλληλοσυνδεόμενα συστήματα καταπίεσης (ταξικής, φυλετικής τζιαι έμφυλης) κατανοούμεν τα ως πτυχές ενός ενιαίου, ιστορικά δημιουργημένου συστήματος. Η Άντζελα Ντέιβις, σημαντική μαύρη φεμινίστρια τζιαι μέλος των Μαύρων Πάνθηρων, στο βιβλίο της Γυναίκες, Φυλή και Τάξη, υπογραμμίζει το δυσανάλογο ποσοστό μαύρων γυναικών-εργατριών σε σύγκριση με τες λευκές γυναίκες-νοικοκυρές της εποχής. Επικεντρώνεται επίσης στο είδος της εργασίας των μαύρων γυναικών, δηλαδη κυρίως οικιακή εργασία για τες πλούσιες λευκές οικογένειες. Καταλήγει ότι «η οικονομική εκμετάλλευση των βορείων [λευκών] εργαζομένων και η κοινωνική καταπίεση των γυναικών, συσχετίζονται συστηματικά με την υποδούλωση των μαύρων ανθρώπων στο νότο», αφού υπάγονται στες διαδικασίες του ίδιου συστήματος τζιαι του ίδιου τρόπου παραγωγής τζιαι οργάνωσης της εργασίας. Μέσα που τούτην τη διαπίστωση, αναλύει την κοινωνική αναπαραγωγή τζιαι τη σχέση της με τον ιστορικά ρατσιστικό τζιαι ανδροκρατούμενο κόσμο του κεφαλαίου. Υποστηρίζει, τζιαι συμφωνούμε, ότι η απάντηση των μαύρων γυναικών στην έμφυλη, φυλετική τζιαι ταξική εκμετάλλευση πρέπει ναν ο αγώνας ενάντια στον ρόλο τους ως οικιακές εργάτριες, άρα ο αγώνας ενάντια στον ρόλο τους ως εργάτριες. Συνδέει, έτσι, τον αγώνα ενάντια στην καταπίεση του φύλου τζιαι της φυλής με τον αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό.
Κατανοώντας τη φυλή, το φύλο τζιαι τη σεξουαλικότητα σαν ιστορικές κοινωνικές κατασκευές, αντιλαμβανούμαστε τους εαυτούς μας σαν υποκείμενα των οποίων οι καθημερινές πράξεις συντελούν στες διαδικασίες κοινωνικής αναπαραγωγής ενός συνόλου – της καπιταλιστικής παραγωγής τζιαι οργάνωσης της εργασίας. Που τες βόλτες στην πόλη ως τες σπουδές, που τες πίτσες ως την συλλογική πολιτική δραστηριότητα, η ικανοποίηση των καθημερινών μας αναγκών τζιαι επιθυμιών εν συμβαίνει ουδέτερα που τους ρόλους μας σαν εργάτες τζιαι εργάτριες. Σίουρα πολλά πράματα εν διαφορετικά που τα μέσα του ‘20 αιώνα, όμως η κοινωνική αναπαραγωγή κρατά τον ιστορικό της χαρακτήρα ως αόρατη, θηλυκοποιημένη, φυλετικοποιημένη, εκμεταλλευτική διαδικασία. Ας σκεφτούμε για παράδειγμα ποιες πλυνίσκουν τα ρούχα μιας σημαντικής μερίδας των κυπραίων: γυναίκες μετανάστριες… Για τη γυναικεία εργασία τζιαι τους ιστορικούς ρόλους των γυναικών της εργατικής τάξης εννά τα ξαναπούμε στο επόμενο τεύχος – μείνετε συντονισμένες.